نوآوری‌های فلسفی حکیم سبزواری
حکیمِ سبزواری (1289-1212ق) گذشته از شرح دقیق و بیانِ دلنشینِ حکمت صدرایی و فروگشودن مشکلات آن و تداوم بخشیدن به این حکمت و به طور کلّی، حکمت اسلامی، از رهگذرِ نگارشِ آثارِ فراوان و پرورشِ شاگردان بسیار، در بسیاری از مسائل فلسفی نوآوری‌های قابل توجّهی نیز دارد؛ و اگر بناست سهم این حکیم، افزون بر «تداومِ» فلسفۀ اسلامی، در «تکاملِ» آن نیز معلوم شود و نیز اگر بناست سیر تاریخیِ آن مسائل تا به امروز به‌درستی شناخته آید، باید هرکدام از آن نوآوری‌ها را به تفصیل معرّفی و تحلیل و بررسی کرد.
در این کتاب، نوآوری‌های حکیم سبزواری به پنج گروه تقسیم شده و در طیّ فصولی در بخش‌های پنج‌گانۀ کتاب (هستی‌شناسی، خداشناسی، جهان‌شناسی، انسان‌شناسی، و علم‌شناسی) مورد بحث قرار گرفته است. در پرداختن به هر یک از نوآوری‌های یادشده، از الگوی «گزارش، تحلیل، و نقد» با رویکردی تعلیمی پیروی شده و البتّه پیش از آن کوشش رفته است تاریخچه‌ای از مسئلۀ مورد بحث به دست داده شود.
مقدّمه
بخش اوّل: هستی‌شناسی
فصل اوّل: اصالت وجود
فصل دوم: تشکیک وجود
فصل سوم: اشتدادپذیری وجود (1): استدلال بر حرکت جوهری
فصل چهارم: اشتدادپذیری وجود (2): نقد برهان صدرالمتألّهین بر حرکت جوهری
فصل پنجم: محمول‌های عدمی
بخش دوم: خداشناسی
فصل ششم: اثبات وجود خدا: برهان صدّیقین
فصل هفتم: صفات الهی
بخش سوم: جهان‌شناسی
فصل هشتم: حدوثِ عالَم
فصل نهم: مجرّدات عقلی و مثالی و امور مادّی
بخش چهارم: انسان‌شناسی
فصل دهم: تجرّد نَفْس، هبوط نَفْس، فرجام‌شناسی
بخش پنجم: علم‌شناسی
فصل یازدهم: بحث وجود ذهنی
فصل دوازدهم: کیفیّت اِبصار (1): سازوارسازی دیدگاه سهروردی و صدرالمتألّهین
فصل سیزدهم: کیفیّت اِبصار (2)؛ پاسخگویی به اشکالات صدرالمتألّهین بر نظریّۀ سهروردی
فصل چهاردهم: اتّحاد عالِم و معلوم (1)؛ استدلال بر اتّحاد عالم و معلوم
فصل پانزدهم: اتّحاد عالِم و معلوم (2)؛ چند و چونِ برهان تضایف
منابع
نمایه‌ها
این اثر به‌عنوان منبعی درسی برای دانشجویان رشتۀ فلسفۀ اسلامی در درس‌های حکمت متعالیه و تاریخ فلسفۀ اسلامی در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری فراهم شده است؛ البته دیگر علاقه‌مندان به این زمینۀ تحقیقی نیز می‌توانند از آن بهره‌مند شوند.
نظر شما :