این کتاب، همان‌گونه که در عنوان آن ذکر شده، ترجمه و شرح مبحث «دیات» از کتاب مبانی تکمله المنهاج آیت‌الله خویی است. خلیل قبله‌ای خویی خود را مترجم این اثر می‌خواند، ولی کاری بیش از ترجمه در این کتاب انجام داده است و علاوه بر ترجمه متن و مبانی مذکور در پاورقیها، در برخی موارد نظر آیت‌الله خویی را تبیین کرده و مطالبی تکمیلی با روش استدلالی فقهی بدانها افزوده است. دیه نفس، موجبات ضمان، فروع تزاحم موجبات، دیه اعضا، دیه شکستن، شکافتن، خرد کردن، نقل کردن، سوراخ کردن، دررفتن دست یا پا و جراحات در غیر سر، دیه جنایت بر منافع اعضای بدن، دیه جراحتهای سر و صورت، دیه حمل، جنایت بر حیوان، کفاره قتل و عاقله و احکام آن، عناوینی هستند که 11 فصل این کتاب را تشکیل می‌دهند.