اساسنامه و تشکیلات
سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی در علوم اسلامی و انسانی «سمت» وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که به منظور پاسخگویی به نیازدانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی کشور در زمینه پژوهش، تألیف، تصنیف، و ترجمه مآخذ مبنایی، درسی، کمک درسی و سایر منابع علمی در رشتههای مختلف علوم اسلامی و انسانی بر اساس مصوبه سیزدهمین جلسه مورخ 1363/12/7 شورای عالی انقلاب فرهنگی تأسیس شده است، طبق قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (مصوب 1383/5/18)، بر اساس مفاد این اساسنامه و قوانین، ضوابط و مقررات مربوط اداره میشود.
در این اساسنامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به اختصار «وزارت» و سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی در علوم اسلامی و انسانی (سمت) به اختصار «سازمان» نامیده میشود.
ماده 1 - اهداف
1ـ مطالعه و پژوهش در زمینههای علوم اسلامی و انسانی به منظور برطرف ساختن نیاز دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی به مآخذ مبنایی، درسی و کمک درسی و سایر منابع علمی غیرمعارض با مبانی اسلامی؛
2ـ زمینهسازی مناسب برای ارتقاء فعالیتهای پژوهشی مرتبط.
ماده 2 - وظایف و اختیارات
1ـ بررسی و شناسائی نیازهای پژوهشی آموزش عالی به منابع علمی، مبنایی، درسی وکمک درسی در زمینه علوم اسلامی و انسانی؛
2ـ اجرای طرحهای پژوهشی بنیادی، کاربردی و توسعهای به منظور تحقق اهداف «سازمان»؛
3ـ فراهم آوردن امکانات لازم و متناسب با فعالیتهای پژوهشی مرتبط؛
4ـ همکاری پژوهشی میان علمای حوزههای دینی و استادان دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی داخل و خارج کشور به منظور بررسی مباحث علوم انسانی از حیث ارتباط آنها با علوم اسلامی در زمینههای مرتبط با اهداف «سازمان» با رعایت ضوابط و مقررات؛
5ـ ارائه خدمات مشاورهای به اشخاص حقیقی و حقوقی بر اساس نتایج فعالیتهای علمی و پژوهشی انجام شده در «سازمان»؛
6ـ انتشار مجله، کتاب، جزوه آموزشی، تولید نرمافزار و برنامههای اطلاعرسانی رایانهای متناسب با اهداف «سازمان» طبق ضوابط و مقررات مربوط؛
7ـ برگزاری همایشهای علمی و ارائه دستاوردهای پژوهشی در قالب کارگاههای آموزشی با رعایت ضوابط و مقررات مربوط؛
8 ـ اقدام برای تصنیف، تألیف و ترجمه مآخذ مبنایی، درسی و کمکدرسی و سایر منابع علمی به زبان فارسی و غیرفارسی متناسب با برنامههای مصوب؛
9ـ رصد جریانات فکری و اندیشههای مطرح در منابع درسی و علمی دانشگاهی در حوزه علوم انسانی و بررسی و نقد آنها از حیث ارتباط آنها با مبانی و مسائل علوم اسلامی در راستای تحول و ارتقای علوم انسانی؛
10ـ طبع، نشر و فروش کتب، مآخذ، مجلات و سایر تولیدات علمی و پژوهشی در داخل و خارج از کشور.
11ـ ایجاد ارتباط و توسعه همکاری و تعامل با صاحبنظران، اندیشمندان، دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی و مراکز مشابه (حقیقی و حقوقی) در داخل و خارج از کشور، در راستای تحقق اهداف «سازمان».
ماده 3 -
«سازمان» دارای شخصیت حقوقی و استقلال اداری و مالی و معاملاتی و وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است.
ماده 4 -
محل فعالیت «سازمان» در شهر تهران است.
تبصره: «سازمان» مجاز است بنا به ضرورت و تشخیص رئیس «سازمان»، نسبت به تأسیس دفتر «سازمان» در شهرستان قم اقدام نماید.
ماده 5 - ارکان
1ـ هیأت امنا؛
2ـ رئیس؛
3ـ هیأت رئیسه؛
4ـ شورای «سازمان».
ماده 6 - ترکیب هیأت امنا
1ـ وزیر علوم، تحقیقات و فناوری (رئیس هیأت امنا)؛
2ـ معاون برنامهریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور (یا نماینده وی) یا معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور (یا نماینده وی) حسب مورد؛
3ـ رئیس «سازمان» (دبیر هیأت امنا)؛
4ـ چهار تا شش تن از شخصیتهای علمی ـ فرهنگی کشور که نقش مؤثری در توسعه و پیشرفت «سازمان» داشته باشند.
تبصره 1: حد اقل دو تن از شخصیتهای مذکور در بند 4 باید از اعضای هیأت علمی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی کشور باشند.
تبصره 2: اعضای مذکور در بند 4 با تأیید و حکم وزیر علوم، تحقیقات و فناوری برای مدت چهار سال منصوب میشوند و در یک زمان حداکثر میتوانند عضو دو هیأت امنا باشند . انتصاب مجدد آنان بلامانع است و تا زمانی که افراد جدیدی به جای آنان منصوب نشده باشند همچنان به وظایف و اختیارات قانونی خود ادامه میدهند.
ماده 7 - وظایف و اختیارات هیأت امنا
1ـ تصویب آییننامه داخلی هیأت امنا؛
2ـ تصویب نمودار سازمانی و تشکیلات «سازمان» بر اساس ضوابط و مقررات مربوط که پس از تأیید وزیر علوم، تحقیقات و فناوری قابل اجرا خواهد بود؛
3ـ تصویب آییننامههای مالی ـ معاملاتی، اداری، استخدامی و تشکیلاتی «سازمان» (از جمله آییننامههای سفرهای علمی، بورسهای تحصیلی و فرصتهای مطالعاتی) که پس از تأیید وزیر علوم، تحقیقات و فناوری قابل اجرا خواهد بود؛
4ـ بررسی و تصویب بودجه سالیانه و تفصیلی «سازمان» که توسط رئیس «سازمان» پس از تأیید شورای «سازمان» پیشنهاد میشود.
5 ـ تصویب حسابها و ترازنامه سالیانه «سازمان»؛
6ـ تصویب نحوه وصول درآمدهای اختصاصی و مصرف آن با رعایت ضوابط و مقررات مربوط؛
7ـ تصویب دریافت کمکهای مالی و امکانات از اشخاص حقیقی و حقوقی با رعایت ضوابط و مقررات مربوط؛
8 ـ پیشنهاد میزان فوق العادههای اعضای هیأت علمی و غیر هیأت علمی (کارشناسان و تکنسینهای فنی) «سازمان» به «وزارت» برای تأیید؛
9ـ تعیین میزان آموزانه، پژوهانه، نویسانه، ترجمانه و نظایر آن با رعایت ضوابط و مقررات «وزارت»؛
10ـ پیشنهاد توسعه یا انحلال گروههای پژوهشی و پژوهشکدههای «سازمان» به «وزارت» برای طی مراحل قانونی؛
11ـ بررسی گزارش عملکرد سالیانه «سازمان» که توسط رئیس «سازمان» ارائه میشود و اظهار نظر نسبت به آن.
ماده 8 - رئیس
رئیس «سازمان»، که نماینده قانونی «سازمان» نزد مراجع حقیقی و حقوقی است، از میان اعضای هیأت علمی در حوزه و دانشگاه که صاحبنظر در علوم اسلامی و علوم انسانی و آشنا به مسائل دانشگاهی و با مرتبه حداقل دانشیاری باشد، با پیشنهاد وزیرعلوم، تحقیقات و فناوری و تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی و با حکم وزیر علوم، تحقیقات و فناوری برای مدت چهار سال به این سمت منصوب میشود.
تبصره 1: پیشنهاد و انتصاب مجدد وی بطور متوالی فقط برای یک دوره امکان پذیر است. در موارد استثنا، انتخاب مجدد وی برای دوره بعدی پس از تأیید و اخذ مجوز از شورای عالی انقلاب فرهنگی امکان پذیر است.
تبصره 2: وزیر علوم،تحقیقات و فناوری تا تأیید نهایی حکم رئیس پیشنهادی «سازمان» میتواند وی را حداکثر به مدت شش ماه به عنوان سرپرست «سازمان» منصوب نماید.
تبصره 3: پذیرش استعفا یا عزل رئیس «سازمان» باحکم وزیر علوم، تحقیقات و فناوری انجام میپذیرد.
ماده 9 - وظایف و اختیارات رئیس
1ـ برنامهریزی برای «سازمان»، هدایت و اداره امور آن و نظارت بر حسن اجرای همه فعالیتهای آن در چارچوب اساسنامه، ضوابط و مقررات مربوط؛
2ـ پیشنهاد نمودار سازمانی و تشکیلات «سازمان» پس از تصویب هیأت امنا به «وزارت» برای تأیید و طی مراحل قانونی؛
3ـ صدور احکام مربوط به استخدام، انتصاب، ترفیع، ارتقا، مأموریت، اخراج و ... اعضای هیأت علمی و کارمندان «سازمان» در چارچوب قوانین و مقررات مربوط؛
4ـ انتخاب و انتصاب معاونان، مشاوران، و مسئولان «سازمان» بر اساس نمودار سازمانی و تشکیلات مصوب «سازمان» و عزل آنان؛
5- امضای قراردادها، اسناد تعهدآور، اسناد مالی، اداری ومکاتبات «سازمان» در چارچوب ضوابط و مقررات مربوط؛
6ـ افتتاح حسابهای بانکی مورد نیاز «سازمان» و معرفی دارندگان حق امضای مجاز با رعایت قوانین و مقررات مربوط؛
7ـ تنظیم بودجه سالیانه و تفصیلی «سازمان» و پیشنهادآن به «وزارت» برای تأیید و طی مراحل قانونی؛
8 ـ تنظیم آییننامههای مالی ـ معاملاتی اداری، رفاهی و اجرایی «سازمان» و همچنین تغییر و اصلاح آنها طبق ضوابط و مقررات مربوط و پیشنهاد آنها بههیأت امنا برای طی مراحل قانونی؛
9ـ تنظیم آییننامههای سفرهای علمی، بورسهای تحصیلی و فرصتهای مطالعاتی در چارچوب ضوابط و مقررات مربوط و پیشنهاد تصویب آنها به شورای «سازمان»؛
10ـ ارائه گزارش عملکرد سالیانه «سازمان» بههیأت امنا و «وزارت»؛
11ـ پیشنهاد تأسیس و انحلال گروههای پژوهشی، مراکز پژوهشی و پژوهشکدههای مورد نیاز به شورای «سازمان»؛
12ـ استیفای منافع و حفظ حقوق «سازمان» در مراجع قانونی (اعم از قضایی، اجرائی، اداری و ..) به نمایندگی از «سازمان»؛
13ـ اجرای مصوبات هیأت امنا و شورای «سازمان» در چارچوب قوانین و مقررات مربوط؛
14ـ ارسال صورتجلسات هیأت امنای «سازمان» به مرکز هیأتهای امنا و هیأتهای ممیزه «وزارت».
تبصره: رئیس «سازمان» می تواند بخشی از وظایف و اختیارات اداری و مالی خود را با حفظ مسئولیت خویش و رعایت قوانین و مقررات مربوط، به معاونان «سازمان» تفویض نماید.
ماده 10 - ترکیب هیأت رئیسه
1ـ رئیس «سازمان»؛
2ـ معاونان «سازمان».
ماده 11 - وظایف و اختیارات هیأت رئیسه
1ـ مشارکت و همکاری فعالانه در تنظیم برنامههای راهبردی «سازمان» مبتنی بر سند چشمانداز، برنامههای توسعه کشور، نقشه جامع علمی کشور و برنامههای تقدیمی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری به مجلس شورای اسلامی، به منظور ارائه و تصویب در هیأت امنا؛
2ـ فراهم نمودن زمینههای لازم جهت تحقق اهداف برنامههای راهبردی «سازمان»؛
3ـ فراهم نمودن زمینه مناسب به منظور اجرایی نمودن مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، هیأت امنا، آییننامهها و بخشنامههای ابلاغی از سوی «وزارت» و سایر مراجع ذیصلاح؛
4ـ بررسی آییننامهها، شیوهنامهها، دستور جلسات و سایر موارد ارائه شده از سوی معاونتها و شورای «سازمان» به منظور طرح در هیأت امنا و یا سایر مراجع ذیصلاح؛
5ـ پیشنهاد بودجه سالیانه «سازمان» بههیأت امنا از طریق رئیس «سازمان»؛
6ـ تنوعبخشی به منابع مالی «سازمان» با جذب کمکهای مردمی و افزایش درآمدهای اختصاصی از طریق ارائه خدمات پژوهشی، فناوری و سایر منابع دیگر پس از اخذ مجوزهای لازم از هیأت امنا و سایر مراجع ذیصلاح؛
7ـ پیشنهاد توزیع و تخصیص فرصتهای مطالعاتی و دورههای کوتاهمدت پژوهشی داخل و خارج که طبق ضوابط به اعضای هیأت علمی تعلق میگیرد از طریق رئیس «سازمان» به «وزارت»؛
8 ـ بررسی و تصویب پیشنهادهای ارائه شده در خصوص فعالیتهای تربیتی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و تربیت بدنی که بر اساس تقویم سالیانه «سازمان» ارائه گردیده است؛
9ـ نظارت و پیگیری گزارشهای تربیتی، فرهنگی، سیاسی، امنیتی و ... با هماهنگی دیگر دستگاههای ذیربط تا حصول نتیجه؛
10ـ بررسی و ارزیابی نحوه اجرای تصمیمات هیأت رئیسه توسط حوزههای مختلف «سازمان» و نظارت بر عملکرد آنان؛
11ـ ارزیابی عملکرد حوزههای مختلف «سازمان» و بررسی گزارشهای ادواری در شورای «سازمان»؛
12ـ ایجاد هماهنگی لازم بین حوزههای مختلف «سازمان».
ماده 12 - معاونان «سازمان»
تعداد معاونان «سازمان» بر اساس تشکیلات «سازمان» تعیین میگردد. شرایط عمومی معاونان طبق آییننامه جامع مدیریت دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری مصوب 1389/12/10 شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
ماده 13 - ترکیب شورای «سازمان»
1ـ رئیس «سازمان» (رئیس شورا)؛
2ـ معاونان «سازمان»؛
3ـ رؤسای پژوهشکدهها و مراکزپژوهشی و مدیران گروههای پژوهشی مستقل؛
4ـ دو تا پنج تن از اعضای هیأت علمی.
تبصره 1: حداقل دو تن از اعضای مذکور در بند 4 باید از میان پژوهشگران و صاحبنظران خارج از «سازمان» باشند.
تبصره 2: اعضای مذکور در بند 4 با انتخاب و حکم رئیس «سازمان» برای مدت دو سال منصوب میشوند و انتصاب مجدد آنان بلامانع است.
ماده 14 - جلسات شورای «سازمان»
جلسات شورای «سازمان» دست کم هر ماه یک بار و با حضور حداقل دوسوم اعضا، به شرط حضور رئیس شورا، رسمیت مییابد و تصمیمهای آن با رأی اکثریت نصف به علاوه یک کل اعضای شورا معتبر است.
تبصره: اداره جلسات شورا طبق آییننامه داخلی شورا است.
ماده 15 - وظایف و اختیارات شورای «سازمان»
1ـ تصویب آییننامه داخلی شورا؛
2ـ تعیین خط مشی و برنامههای علمی و پژوهشی «سازمان» در چارچوب سیاستها و مصوبات «وزارت»؛
3ـ تصویب آییننامههاو شیوهنامههای پژوهشی «سازمان»؛
4ـ بررسی وتصویب طرحهای پژوهشی «سازمان» و نظارت بر کیفیت و حسن اجرای آنها؛
5- بررسی و نظارت بر پیشرفت طرحهای پژوهشی طبق برنامه زمانبندی مصوب و در صورت لزوم تجدید نظر و تصویب تغییرات آنها؛
6ـ تعیین داور یا هیأت داوران طرحهای پژوهشی خاتمه یافته که از سوی معاون پژوهشی «سازمان» معرفی میشود؛
7ـ ارزیابی نتایج فعالیتهای علمی و پژوهشی «سازمان»؛
8 ـ تأیید پیشنهاد تأسیس و انحلال گروههای پژوهشی و مراکز پژوهشی و پژوهشکدههای مورد نیاز به منظور ارسال به هیأت امنا برای تأیید و طی مراحل قانونی؛
9ـ برنامهریزی برای ایجاد وتعمیق ارتباط علمی با سایر مؤسسات و مراکز آموزشی و پژوهشی کشور برابر ضوابط ومقررات مربوط؛
10ـ تصویب آییننامههای سفرهای علمی، بورسهای تحصیلی و فرصتهای مطالعاتی در چارچوب ضوابط و مقررات مربوط؛
11ـ بررسی و تصویب سفرهای علمی، بورسهای تحصیلی و فرصتهای مطالعاتی کارکنان «سازمان» طبق ضوابط و مقررات مربوط؛
12ـ بررسی امکانات علمی (نیروی انسانی و تجهیزات) «سازمان» وتعیین کمبودها و پیشنهاد تأمین آنها به رئیس «سازمان»؛
13ـ بررسی و تصویب خدمات و تسهیلات رفاهی و پیشنهاد آن به مراجع ذیربط؛
14ـ تصویب آییننامههای تألیف، ترجمه کتاب و مقاله و نحوه انتشار فعالیتهای علمی و پژوهشی «سازمان»؛
15ـ انجام سایر اموری که در چارچوب ضوابط و مقررات از سوی هیأت امنا یا رئیس «سازمان» به شورا محول میشود.
ماده 16 -
«سازمان» از نظر مالی ـ معاملاتی تابع آییننامه مالی ـ معاملاتی است که به تصویب هیأت امنا و تأیید وزیر علوم،تحقیقات و فناوری میرسد.
ماده 17 -
نحوه گزینش عمومی داوطلبان عضویت در هیأت علمی «سازمان» تابع ضوابط و مقررات «وزارت» و سایر مراجع ذیصلاح است.
ماده 18 -
صلاحیت علمی داوطلبان عضویت در هیأت علمی «سازمان» طبق ضوابط و مقررات مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی و «وزارت» تعیین میشود.
ماده 19 -
«سازمان» تابع کلیه قوانین، مقررات، ضوابط و آییننامههای مربوط به مؤسسات پژوهشی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی و«وزارت» و سایر قوانین و مقررات مربوط است.
ماده 20 -
فضا، امکانات و تجهیزات پژوهشی «سازمان» باید مطابق ضوابط «وزارت» باشد.
ماده 21 -
«وزارت» بر کلیه فعالیتهای «سازمان» نظارت مینماید و در صورت احراز تخلف از ضوابط، نسبت به جلوگیری از ادامه فعالیت، تعلیق فعالیت و یا انحلال «سازمان» اقدام میکند.
ماده 22 -
سال مالی «سازمان» عبارت است از یک سال شمسی که از اول فروردین ماه هر سال شروع و به پایان اسفند ماه همان سال ختم میشود.
ماده 23 -
منابع مالی «سازمان»
1ـ اعتبارات بودجه عمومی که در ردیف مستقل ذیل بودجه سالیانه «وزارت» پیشبینی میشود؛
2ـ درآمدهای حاصل از اجرای طرحهای پژوهشی، ارائه خدمات مشاورهای، برگزاری کارگاههای آموزشی و عرضه و فروش محصولات علمی (کتاب، مجله، ..) با رعایت ضوابط و مقررات مربوط؛
3ـ کمکهای دریافتی از وزارتخانهها و دستگاههای مرتبط؛
4ـ هدایا و کمکهای دریافتی از اشخاص حقیقی و حقوقی با رعایت ضوابط و مقررات مربوط.
ماده 24 -
انحلال «سازمان»
«سازمان» در موارد زیر پس از تصویب نهایی شورای گسترش آموزش عالی منحل میشود:
1ـ به پیشنهاد وزیر علوم، تحقیقات و فناوری؛
2ـ در صورت عملکرد ضعیف و تخلف «سازمان» از مقررات اساسنامه، مصوبات «وزارت» و سایر قوانین و مقررات جاری کشور به تشخیص «وزارت».
ماده 25 -
درصورتی که شورای گسترش آموزش عالی «وزارت» با انحلال «سازمان» موافقت اولیه نماید، «سازمان» موظف است:
1ـ تمامی تعهدات خود در برابر وزارتخانهها، مؤسسات دولتی، نهادهای عمومی غیردولتی، بانکها، شهرداریها، سایر اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی (اعم از اعضای هیأت علمی و کارمندان خود) را انجام دهد یا «وزارت» با توافق صاحبان حق، تعهدات «سازمان» را رأساً بپذیرد.
2- تمامی امتیازات و اموالی را که از منابع عمومی و دولتی و بانکها و شهرداریها و غیره در اختیار «سازمان» قرار گرفته است مسترد نماید یا موافقت صاحبان حق را مبنی بر واگذاری امتیازات و اموال مذکور به «وزارت» ارائه دهد.
ماده 26 -
پس از احراز اجرای تعهدات مذکور در ماده 25 و حل و فصل امور اداری، مالی وحقوقی و تصویب نهایی انحلال «سازمان» توسط شورای گسترش آموزش عالی، هیأت تصفیهای مرکب از:
1ـ نماینده حقوقی «وزارت»؛
2ـ نماینده حقوقی «سازمان»؛
3ـ رئیس وقت «سازمان» (در غیاب رئیس وقت «سازمان»، یکی از معاونان وقت «سازمان» بنا به تشخیص وزیر علوم، تحقیقات وفناوری)؛
تشکیل و با رعایت مقررات قانونی در مدتی که شورای گسترش آموزش عالی تعیین میکند، امر تصفیه «سازمان» را بر عهده خواهد داشت.
ماده 27 -
پس از احراز اجرای تعهدات مذکور در ماده26 و حل و فصل امور پژوهشی و حقوقی «سازمان» و تصویب نهایی انحلال «سازمان» توسط شورای گسترش آموزش عالی «وزارت»، تأدیه تمامی دیون و اعلان ختم تصفیه توسط هیأت تصفیه، باقیمانده دارایی «سازمان» به «وزارت» منتقل میشود.
تبصره: هیأت تصفیه موظف است در مورد فوق صورتمجلسی که به امضای کلیه اعضای هیأت میرسد تنظیم و یک نسخه از آن را به «وزارت» تسلیم نماید.
ماده 28 -
مواردی که در این اساسنامه پیشبینی نشده است تابع ضوابط و مقررات مصوب «وزارت» و سایر ضوابط و مقررات مربوط است.
ماده 29 -
هر گونه تغییر در مفاد این اساسنامه با تصویب شورای گسترش آموزش عالی و ابلاغ وزیر علوم، تحقیقات و فناوری یا معاون آموزشی «وزارت» امکانپذیر است.
ماده 30 -
این اساسنامه در 30 ماده و 11 تبصره، به استناد ردیف 12 «بازنگری مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص آموزش عالی مصوب جلسه 430 مورخ 77/8/5 شورای عالی انقلاب فرهنگی»، در جلسه مورخ 1391/2/9 شورای گسترش آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به تصویب رسید و از تاریخ ابلاغ معتبر و جایگزین اساسنامه «سازمان»، مصوب 1364/5/6 شورای عالی انقلاب فرهنگی و اصلاحات بعدی آن، میشود.